Weles – bóg magii, przysiąg, sztuki, rzemiosła, kupców, bogactwa

Weles

„Jeśli zaś tego, co przedtem powiedziano, nie zachowamy, niechże ja i ci, co są ze mną, będziemy przeklęci od Boga, w którego wierzymy, i od Peruna, i od Wolosa, boga bydlęcego”.

fragment przysięgi złożonej przez Światosłowa Igorowicza na rzecz zawarcia traktatu z Bizjancjum (971r.)

Wolos, a właściwie Weles, nie jest jedynie bogiem bydlęcym, jak wspomniał ruski książę –  a to, że wymienił go zaraz obok najpotężniejszego i gromowładnego Peruna, musi świadczyć o wysokiej pozycji słowiańskiego bóstwa. Wedle indoeuropejskich podań to właśnie Weles (zyskując przydomek Potwora Chaosu, ukrywającego się pod postacią węża), miał stoczyć walkę ze słowiańskim Zeusem, najpierw okradając go z symbolu płodności, by później – będąc pokonanym – zapoczątkować urodzajny i żyzny okres dla ziemi i ludu. Nazywany bóstwem chtonicznym, tj. związanym zarówno ze śmiercią i podziemiem, jak i ziemią i płodnością,  jest spokrewniony z łotewskim bogiem Velsem i litewskim Velinasem, bogiem zmarłych.

Co oznacza imię “Weles”?

Źródłosłowów imienia zwykło się upatrywać w prasłowiańskim volstь – tj. władza; valas – „włos, sierść” oraz vel – „widzieć”, „czarowny, uroczny wzrok”. Na podstawie czeskich przekazów piśmiennych wiadomo, że w XV-XVI wieku przydomek Weles był używany w języku potocznym, a zwłaszcza związkach frazeologicznych, np. „idi k velesu za moře” (co w języku polskim oznacza, dobrze nam znane, „idź do diabła!”).

Znakiem Welesa jest rogaty trójkąt wprost odnoszący się do jednej ze sfer tego bóstwa. Symbol ten powinni nosić wszyscy ci, którzy w jakiś sposób czują się podlegli Welesowi.

 

Weles walczy z Perunem

Walka Welesa z Perunem

 

Kosmogeniczny mit, ukazujący konflikt między dwoma bogami, dobrem i złem, porządkiem i bezładem, przed długi czas służył zobrazowaniu filozoficznej metafory, pojednaniu metafizycznych dychotomii, pojednaniu, które – od zarania dziejów – mówi o konieczności współistnienia nieporządku i chaosu, bo tylko ścieranie się dwu przeciwstawnych sił gwarantuje ostateczną harmonię. To dzięki nim nadchodzą gwałtowne, wiosenne burze – gromowładny  Perun ciska piorunami w ukrywającego się na ziemi Welesa, który – jak podają słowiańskie wierzenia – ukradł bydło lub kobietę, ukrył zdobycz w podziemiach, sam zaś schował się pod kamieniem, drzewem lub w wodzie. Ciskający błyskawicami Perun dawał ujście wodom, zsyłając obfite deszcze.

Św. Mikołaj a bóg bydła i podziemi – Perun a Weles   

Weles, podobnie jak Perun, który w późniejszych wierzeniach został zastąpiąpiony  przez św. Eliasza (wniebowzięty i przedstawiany na złotym rydwanie uosabiany był z mitologicznym bóstwem), tak i Weles był utożsamiany z prawosławnymi świętymi – będącym jednym z naczelnych postaci religijnego kultu – św. Mikołajem, a także Św. Własem (Św. Błażejem). Ale i to nie wszystko –  św. Mikołaja, dobrego i uczynnego,uznawano za przeciwieństwo św. Eliasza: karzącego i surowego. To właśnie św. Mikołajowi przypisywano takie atrybuty, jak: władza nad bydłem oraz patronowanie płodności pól. Powiązany ze sferą bogactwa i obfitości,  był uznawany – wraz ze Św. Własem – za opiekuna bydła (wówczas posiadanie trzody było oznaką dobrobytu)        .
W mitologii słowiańskiej Weles zajmuje poczytne miejsce. Jest nie tylko mieszkańcem zaświatów (Nawii) i opiekunem dusz zmarłych, ale także bogiem przysiąg i prawa. Jeśli ktokolwiek odważył się złamać przysięgę złożoną na boga bydlęcego, zostawał „wyzłocony jak złoto”!.

Jak rozpoznać Welesa?

Przyjęło się uważać, że ukazuje się pod postacią mężczyzny z długimi, ciemnymi lub rudymi włosami, rudą brodą i przepaską wokół głowy. Z drugiej zaś strony, przedstawiano go również pod postacią czarnego kozła, Turonia, którego do dziś nie sposób zabraknąć na prawdziwej, przebieranej kolędzie będącej słowiańską, świąteczną tradycją. Weles to także wąż, prasłowiański Żmij. Wbrew pozorom – nie zachęca do złego, a otacza opieką miejscową ludność i chroni przed klęskami żywiołowymi.

Wizerunek Welesa

Wyobrażenie Welesa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Naszą koszulkę z motywem Welesa znajdziecie pod linkiem: https://tirvall.com/szukaj?controller=search&orderby=position&orderway=desc&search_query=weles&submit_search=

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *